Konya to stolica największej tureckiej prowincji – Anatolii, położona na południu kraju, na Riwierze Tureckiej. Jest to jedno z najstarszych, najpiękniejszych i jednocześnie najchętniej odwiedzanych miast Turcji. Turystów kusi nie tylko szeroka gama zabytków i muzeów, ale również zamiłowanie do tradycji i kultury. Co warto zobaczyć w Konyi i jej okolicach?
Ciebie to nic nie kosztuje, a ja pozyskam środki na następne artykuły. Z góry Ci dziękuję!
Spis treści
1. Muzeum Mevlana – kolebka wędrownych muzułmańskich mnichów
Muzeum Mevlana jest wizytówką Konyi, a jego niebieska, żłobiona kopuła najbardziej charakterystycznym punktem miasta. Kompleks muzealny jest jednocześnie mauzoleum szanowanego poety sufickiego Rumiego i Celaleddina Mevlany. Jest również byłą siedzibą derwiszów z zakonu Mevlevi, znanych bardziej jako wirujący derwisze. Muzeum Mevlana to przede wszystkim bogaty zbiór starożytnych rękopisów i instrumentów muzycznych derwiszów. Jednym z ciekawszych artefaktów jest kwietniowa misa, w której mnisi zbierali kwietniowe deszcze o uzdrowicielskiej mocy. Od dziesiątego do siedemnastego grudnia każdego roku w Konyi odbywa się Festiwal Derwiszów, podczas którego muzułmańscy mnisi wykonują tradycyjne tańce sufi. Ich prawe dłonie wzniesione są ku górze, sięgając w ten sposób nieba i boskiego błogosławieństwa. Natomiast lewe dłonie są skierowane ku dołowi w celu rozdzielenia między ludźmi otrzymanych łask. Ten rytualny taniec wzbogaca wszystkich uczestników duchowo i zdecydowanie warto go zobaczyć.
2. Tile Museum (Karatay Medresisi) – ponad 750-letnia szkoła teologiczna
Wielką Szkołę Teologiczną Karatay założono w 1251 r. przez Seldżuków emir Celaleddin Karatay i jest jedną z ciekawszych atrakcji turystycznych Konyi. Wewnętrzne ściany muzeum pokryto tradycyjnymi płytkami ceramicznymi Seldżuków (przeważnie w kolorze ciemnoniebieskim) oraz licznymi ozdobnymi motywami w formie wypukłych medalionów, stalaktytów i inskrypcji, natomiast wśród artefaktów znajdziemy mnóstwo znalezisk odkopanych z miejscowych stanowisk archeologicznych. W jednym z pokojów usytuowany jest grób samego wezyra Celaleddin Karatay.
3. Muzeum rzeźby drewnianej i kamiennej (İnce Minare Medresisi) – seminarium smukłego minaretu
Seminarium smukłego minaretu założono w 1260r. przez wezyra Sułtanatu Seldżuckiego Sahib Ata Fahreddin Aliego. Tytułowy minaret był niezwykle wysoki i smukły, czym odznaczał się na tle miasta. Paradoksalnie muzeum straciło swój pierwotny minaret w 1905 roku po uderzeniu błyskawicy. Obecnie w budynku mieści się bogaty zbiór drewnianych oraz kamiennych przedmiotów, a także płaskorzeźb z okresu seldżuckiego i osmańskiego. Co ciekawe, płaskorzeźby przedstawiają zwierzęta i ludzi zakazanych przez prawo islamskie, np. psy. Wejście do muzeum jest otoczone pasmem kaligraficznego pisma arabskiego – suls.
4. Alaeddin Tepe – idealne miejsce na herbatkę
Wzgórze Alaeddin to duży park w samym centrum Konyi. To tutaj znajduje się wsparty na czterdziestu dwóch antycznych kolumnach meczet Alaeddin Camii zbudowany w trzynastym wieku, jak również pozostałości cytadeli. Park był dawną rezydencją tureckich sułtanów Rum. We wschodniej części mieści się potężna marmurowa fontanna, skąd woda spływa kaskadą po zboczu wzgórza. Alaeddin Tepe to doskonałe miejsce do odpoczynku na łonie przyrody i skosztowania herbaty w ogrodach. Dookoła biegnie Alaeddin Belveder, uliczka pełna sklepów, kawiarni, restauracji, a także banków.
5. Muzeum Archeologiczne – zakurzona skarbnica wiedzy
Zdecydowana większość tureckich muzeów została w ostatnim dziesięcioleciu odrestaurowana i dostosowana do współczesnych czasów. Jednakże nie muzeum archeologiczne Konyi, które od dekad trwa na Sahip Ata Caddesi. Miejsce to jest przykryte grubą warstwą kurzu, posiada słabe oświetlenie i przestarzałe tabliczki informacyjne. Jednakże w jego wnętrzu ukryto niezwykle bogatą kolekcję sarkofagów i antyków ze starożytnego miasta Çatalhöyük. Całość podzielona jest na kilka sal, w których znajdziemy liczne artefakty z różnych okresów:
- Sala prehistoryczna – antyki z okresu neolitu oraz Starego Brązu.
- Sala Epoki Żelaza – ceramika oraz figurki z Urartu, znaleziska z wykopalisk w Kıcıkışla i Lekithoses w postaci Kylixes oraz pomalowanej na czarno oinokoki.
- Sala z okresu rzymskiego – marmurowy sarkofag Heraklesa, ceramika, szkło, kości słoniowe, krzyże, znaki, groty strzał, rzeźba Posejdona, kamienna płyta bogini Kybele.
6. Meczet Selimiye – tradycja vs. współczesność
Meczet Selimiye znajduje się w biznesowym centrum miasta, w dzielnicy Karatay. Zbudowano go w 1558 roku i Selima II – książe (şehzade) pracujący jako gubernator sandżako oddal go do użytku. Meczet posiada dwa minarety, jedną dużą kopułę oraz siedem małych kopuł nad portykiem. Najlepiej podziwiać go nocą, gdyż oświetlony wygląda niezwykle monumentalnie na tle ciemnego nieba. Po drugiej stronie ulicy znajduje się wiele restauracji i kawiarenek, skąd można podziwiać meczet podczas posiłku lub herbaty.
7. Meczet Aziziye – kontrastujące rokoko
Meczet Aziziye podobnie jak jego poprzednik znajduje się w dzielnicy Karatay. Powstał w 1676 roku dzięki osmańskiemu doradcy sądowemu – Mustafie Paşie. Konieczne było jego ponowne odbudowanie w 1867 roku na skutek szkód wyrządzonych przez pożar. Właśnie dzięki jego XIX-wiecznej renowacji meczet znacznie wyróżnia się na tle pozostałych, tradycyjnych meczetów ze względu na mocno zaznaczony wpływ stylu barokowego. Oba minarety są inspirowane stylem rokoko, podobnie jak jasne wnętrze meczetu. Ten wyraźny europejski styl architektury, jak również połączenie empirowych i neoklasycznych form z tradycjami osmańskimi mocno kontrastują z innymi meczetami. Dodatkowo w każdym minarecie balkon podparto kolumnami, co jest cechą wyjątkową.
8. Çatalhöyük – osada z okresu neolitu
Çatalhöyük to osada rozmieszczona na dwóch wzgórzach oddzielonych od siebie doliną rzeki. Odkryto ją pod koniec lat 50. XX wieku i potwierdzono, że była zamieszkiwana u kresu epoki neolitu. W zasadzie osadę tę charakteryzuje budownictwo niemalże miejskie. Składało się ono z ok. tysiąca budynków pozbawionych okien i drzwi, które były ustawione ściana przy ścianie, co zastępowało mury obronne. Podstawowym budulcem było błoto formowane w cegły, natomiast ludzie przemieszczali się po dachach budynków, gdyż nie istniało coś takiego jak ulice czy chodniki. Domy mieszkalne mogły również służyć za miejsca pochówku zmarłych, których grzebano pod platformami i używano gipsu jako aktu zapieczętowywania zmarłych. Çatalhöyük to miejsce, które po prostu trzeba zobaczyć na własne oczy, a przy odrobinie szczęścia być może natrafimy na pracujących tam archeologów. To stanowisko archeologiczne wpisano w 2012 roku na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
9. Sille – przyjaźń grecko-turecka
Sille Subaşı to mała wioska, w bliskiej okolicy miasta Konya. Aż do 1922 r. posługiwano się tam wyłącznie kapadockim językiem greckim. Wioska zamieszkiwali Grecy, którzy koegzystowali z Turkami przez ponad 800 lat. Jalal al-Din Muhammad Rumi był naocznym świadkiem cudu w pobliskim prawosławnym klasztorze św. Chariton (w języku tureckim – Akmanastir; tłumaczony jako „Biały Klasztor”), gdzie zbudował meczet. Ponadto Jalal al-Din Rumi tworzył greckie wiersze, przy użyciu alfabetu arabsko-tureckiego, a greccy mieszkańcy Sille tworzyli po turecku, posługując się alfabetem greckim. Niestety po 1924 wszyscy Grecy opuścili wieś, w większości przenosząc się do wioski Nea Silata w Grecji. Ulice wioski wyłożono drewnianymi belkami, co nadaje jej wyjątkowego charakteru. Znajdują się tutaj dwa bizantyjskie kościoły:
- Kościół św. Heleny o wnętrzu pokrytym barwnymi freskami.
- Küçük Kilise – obecnie działa w nim muzeum zegarów oraz zegarków.
10. Sahip Ata Külliyesi
Sahip Ata Külliyesi jest to kompleks złożony z najstarszego zachowanego do dziś meczetu z drewnianymi filarami, derwisza oraz łaźni. Zbudowano go w ok. 1280 roku, zgodnie z projektem architekta Abdulla ben Kelük rzędu Sahip Acie. Obecnie w budynku znajduje się muzeum archeologiczne, w którym znajduje się ciekawa kolekcja artefaktów religijnych. Duże wrażenie robi brama portalowa o pięknych zdobieniach, jak również wnętrze o uduchowionej niszy modlitewnej. Niedaleko meczetu znajdziemy Sırçalı Medresi – szkołę teologiczną z 1242 roku, w której mieści się kolekcja muzułmańskich grobów, hetyckie urny grobowe oraz zbiór wspaniałych, aczkolwiek rozpadających się wraz z upływem czasu płytek dekoracyjnych.
Pozostałe atrakcje w Konya
W Konyi królują przede wszystkim meczety. Oprócz wymienionych wcześniej (meczet Selimiye, meczet Aziziye oraz kompleks Sahip Ata Külliyesi) w mieście znajdziemy także:
- Meczet przędzarki – İplikçi Camii. Z końcem 1100 roku Seldżuk wezyr Şemseddin Altun Aba zlecił zbudowanie prostokątnego meczetu, Iplikçi Camii i sąsiedniego seminarium (medrese) w ścisłym centrum Konyi. Początkowo był to jedyny meczet posiadający minaret, jednak wraz z upływem czasu coraz więcej meczetów było nimi ozdobione, więc İplikçi Camii nieco straciła na ważności. Obecny budynek pochodzi z 1202 r., a renowacji dokonywano jeszcze kilkakrotnie. Seminarium meczetu całkowicie zniknęło. Zarówno Mevlana jak i jego ojciec nauczyli w tym budynku, co ma szczególne znaczenie.
- Meczet Tower – ośmiopułapowy meczet podtrzymywany przez dziesięć potężnych filarów, zbudowany w 1658 roku, a odrestaurowany w 1811 roku. Wewnątrz budynku znajduje się kolekcja ubrań czternastowiecznych i piętnastowiecznych.
- Ciekawą atrakcją jest również niezwykłe muzeum Koyunoǧlu. Jest to zbiorowisko dziwacznych i ekscentrycznych artefaktów, dzieł sztuki, przedmiotów geologicznych i etnograficznych, których nie spotkamy nigdzie indziej. Znajdziemy tutaj wyjątkowe rękopisy, rzadkie obrazy, dywany, wypchane zwierzęta oraz zegary, a wszystko rozłożone w nieładzie i kontrolowanym chaosie, które nadaje muzeum Koyunoǧlu indywidualnego charakteru.
- Dwie godziny drogi od Konyi znajduje się słone jezioro Tuz Golu, drugie co do wielkości jezioro Turcji, z którego pozyskiwana jest sól kamienna (w ilości nawet 300 tysięcy ton soli rocznie). Jego zasolenie sięga 33%. Co ciekawe, zasolenie Morza Martwego ma średnio 28%. Zimą solna skorupa jest przykryta kilkunastocentymetrową warstwą wody o jasnoróżowym kolorze, latem zaś całkowicie wysycha. Błoto na dnie jeziora uznaje się za lecznicze, dlatego nie powinien nas dziwić widok osób wysmarowanych brunatną mazią. Tuż obok jeziora znajduje się Muzeum Soli, gdzie można zaopatrzyć się w pamiątki i zjeść posiłek.
Kiedy warto odwiedzić Konya?
W miesiącach letnich w Konyi panują srogie upały, które uniemożliwiają efektywne zwiedzanie miasta. Warto zatem wybrać się w podróż wczesną jesienią lub późną wiosną – temperatury będą nieco niższe, a zwiedzanie przyjemniejsze.
Podsumowanie
Konya to jedno z ciekawszych i piękniejszych miast Turcji, uznawane za stolicę Anatolii. Dzięki żyznej ziemi stanowi ważny ośrodek rolnictwa i drobnego handlu, natomiast centrum miasta to wizytówka Turcji pełna osmańskich i seldżuckich zabytków. Warto pamiętać, że w Konyi panuje konserwatyzm religijny. Samo miasto zalicza się do najbardziej ortodoksyjnych miejsc w Turcji. Nakazów religijnych przestrzega się są tutaj szczególnie mocno. Lokale zamyka się znacznie wcześniej, a alkohol można zakupić tylko w nielicznych punktach.
Ponadto na ulicach można zobaczyć kobiety zakryte od stóp do głów. Tylko W Konyi dziewczęta na uniwersytetach mają prawo zasłonić twarz chustą, co jest surowo zabronione w innych miastach Turcji. Decydując się na zwiedzanie lokalnych zabytków, należy mieć na uwadze odpowiedni strój zakrywający ręce i kolana. W przypadku kobiet ważne jest również nakrycie głowy. Nie mniej jednak, Konya to miejsce, które koniecznie trzeba odwiedzić, chcąc dobrze zapoznać się z kulturą turecką i seldżucką. Tutejsze meczety oraz Festiwal Tańczących Derwiszów to wyjątkowe atrakcje, które każdego roku przyciągają tłumnie turystów oraz pielgrzymów z całego świata, gdyż nie znajdziemy ich nigdzie indziej. Bogactwo kulturowe daje się poznać na każdym kroku.